اشکالی ندارد، پیش می‌آید

‌

آدم می‌تواند نسبت به اتفاقاتی که در زندگی روزمره برایش رخ می‌دهد دو رویکرد داشته باشد: یا سخت‌گیر و بی‌گذشت باشد و جهان را به کام خودش و دیگران تلخ کند، یا سهل‌گیر و مساحمه‌کار (اما مسئولیت‌پذیر) باشد تا از رنج خودش و دیگران بکاهد.

من ابتدا تا انتهای این مسیر را طی کرده‌ام. یعنی از آدمی که حماقت و خبط دیگران تنها چیزی در دنیا بود که می‌توانست تا مدت‌ها عصبانی‌اش کند تبدیل به انسانی شدم که در برابر ۹۰٪ اشتباهات دیگران (که بر روی زندگی‌اش تاثیر هم می‌گذارند) تنها به گفتن: "اشکالی ندارد، پیش می‌آید"، کفایت می‌کند. و بعدتر دست به کار می‌شود تا اگر نیاز بود، هرآنچه برای حل مشکل (و جلوگیری از تکرار ان) لازم است را ارائه کند.

نمی‌گویم هیچ‌گاه در دلم سوال و سرزنشی در خصوص این اتفاقات وجود ندارد، اما آن پرسش و ناراحتی آنی را هم حتی تا حد امکان بر چهره و زبان نمی‌آورم. در اثر تجربه فهمیده‌ام می‌توان حرف ناگفته در لحظه را، بعدها اگر نیازی بود، به شیوه تاثیرگذار و مناسبی گفت، اما تاثیرات ناخوشایند درشت‌گویی و خشونت آنی را نمی‌توان به راحتی از میان برد.

هرچه هم بیشتر در این مسیر پیش می‌روم‌ متوجه می‌شوم مکدر نشدن تصمیم درستی برای خودم و دیگران است. با مکدر نشدن، هم آسودگی‌ام را حفظ می‌کنم و هم به دور از احساسات شناخت بهتری از آدم‌های اطرافم بدست می‌آورم. هم فضا را متشنج نمی‌کنم و هم به برطرف شدن سریع‌تر و دقیق‌تر اشتباه کمک می‌کنم. تازه می‌توانم این انتظار را داشته باشم که در موقعیت‌های مشابه با خودم هم اینگونه رفتار شود و در نتیجه همه چیز شیرین‌تر و آسان‌تر پیش خواهد رفت.

البته که تمامی این حرف‌ها بیش و پیش از همه برای آسودگی خودم است. چرا که در این سال‌ها آموخته‌ام به آرامش رسیدن پس از عصبانیت و ترمیم روابط باارزش پس از خدشه‌دار کردن آن‌ها، بسیار سخت‌تر از درست کردن اشتباهات ناخواسته و گذرا است.

 

 

 

 

مرکز جهان

‌‌

"وقتی من فرزند یا همسر خود را از دست می‌دهم، رنج من به خاطر این نیست که او رفته، بلکه به خاطر این است که من تنها مانده‌ام، همیشه من مهمم، نه او..."

 

این یک واقعیت مهم و غیرقابل انکار است. نیازی هم به تغییر آن نیست و فقط باید آن را درک کرد و پذیرفت. چیزی که ما را سرگردان می‌کند تعریف ماورائی و غیرقابل اجرای گذشتگان از عشق است. "همه چیز برای دیگری. از خود گذشتن برای دیگری." و عده‌ای پس از محقق نشدن این رویای قدیمی از اساس تحقق ناپذیر، دست به انکار عشق می‌زنند. آن را تحقیر می‌کنند یا دروغین می‌نامند.

 درحالیکه فراتر رفتن از خود و‌خواسته‌های خود از اساس غیرممکن است. اگر هم کسی در ظاهر آن را انجام داده است تنها در حال ارضای خواسته‌های درونی (و احتمالا تحمیل شده) خود بوده است، و نه سعادت دیگری. فراتر رفتن از خود و‌ خواسته‌های خود غیرممکن است. خواه‌ناخواه همیشه "من" مهم‌ترم.

‌

 

فردایی در کار نیست

 

 

آیا پیری، بسیار هراس‌انگیز نیست؟ و اگر باشد (که هست) چرا این اندازه کم از آن صحبت می‌شود؟

پیری برای من شبیه این است که انگار دیگر فرصتی نداری. فرصتی نداری برای بدست آوردن، برای کسی بودن یا شدن، برای زیر نورافکن قرار گرفتن، و برای چشم‌انداز و آینده‌ای داشتن.

پیری پر است از بیماری‌ها و محدودیت‌های مختلف ناشی از آن. پر است از ناتوانی و نتوانستن و تحلیل رفتن عضلات و روز به روز وابسته‌تر شدن به ترحم دیگران. پیری می‌تواند فاصله گرفتن از تکنولوژی‌های روز و بسیاری از خدمات جدید به خاطر ناتوانی در به روز شدن باشد. فاصله گرفتن از جامعه و آدم‌ها. احساس غیرقابل تحمل بودن. و روز به روز منزوی‌تر شدن.

آدم در جوانی، هنوز فکر می‌کند روزهای بهتری در راه هستند. هنوز فکر می‌کند رویاها محقق می‌شوند و چیزهای جذاب‌تری در آینده انتظارش را می‌کشند. فکر می‌کند کار متفاوتی می‌کند و تفاوتی را رقم می‌زند و بیشتر و بیشتر دوست داشته خواهد شد (هر کاری که ما در زندگی انجام می‌دهیم برای همین نیست؟ که کمی بیشتر دوست داشته شویم؟) فکر می‌کند هنوز امید و آینده‌ای هست. اما در پیری دیگر از این خبرها نیست. آنجا، دیگر با آن واقعیت تلخ مواجه خواهی شد که آینده و بیشتر و بیشتر بدست آوردن تنها یک سراب و توهم بوده است. آنجا دروغ آینده دیگر چاره‌ساز و مرهم نخواهد بود. و می‌فهمی هرچه بوده، همین بوده و بس.

در پیری، دیگر فردایی در کار نیست.

 

‌

 

 

 

رنج، نه به مثابه موهبت

 

رنج، هیچگاه، یک موهبت نبوده است. اما هنگامی که ناچار به تجربه‌ی آن می‌شوی، بهتر است آن را به رویدادی مفیدتر بدل کنی.

در ابتدا، خواه‌ناخواه، می‌کوشی با ساختن معنایی برای آن، قابل تحمل‌ترش سازی. این می‌تواند به تو کمک کند تا با روحیه و ذهنیتی قوی‌تر با این شرایط مواجه شوی. اما از سوی دیگر بسیار مهم است که در دام لذت از ریاضت و معنابخشی ذاتی به درد، و در نهایت هم‌آغوشی همیشگی با هیولای رنج‌طلبی نیفتی.

پس از آن، لازم است احساسات خود را، که می‌تواند غم، درد، سنگینی، افسردگی و تنهایی باشد، به درستی و به تمامی تجربه کنی. به جای انکار و دوری‌گزینی از این احساسات، آن‌ها را عمیقاً لمس کنی. اما نکته‌ی مهم دیگر هم این است که در رویارویی با این اتفاقات رنج‌آلود، صرفاً و تماماً تسلیم احساسات خود نشوی. یعنی در درازمدت، تنها به غمگین و درهم شکسته بودن و اندوهگین و شاکی ماندن، بسنده نکنی. و این را به سبک زندگی خودت بدل نکنی.

بسیاری از افراد، پس از تجربه‌ی رنج‌ها، ناراحتی‌ها و شکست‌ها، به جای پذیرش احساسات ناخوشایند، و یافتن ریشه و سبب این رنج‌ها، به بیراهه می‌روند. برای مثال، به ستایش تنهایی و مذمت بودن با دیگران می‌پردازند.

تلاش‌های افراطی و کورکورانه، سعی بر اثبات خود به همه، انتخاب‌های شتاب‌زده و نسنجیده (و گاه از سر لجبازی)، جنگ با دشمن فرضی، به رخ کشیدن دستاوردها، و تغییرات ناگهانی و بی‌پشتوانه، از بیراهه‌های رایج در این موقعیت‌ها هستند.

اما شاید به جای تمامی آن اشتباهات، باید بکوشی آگاهانه و بسیار تدریجی بر توانایی‌ها و مهارت‌های خود بیفزایی. و این کار تنها با گفتگوهای عمیق، معاشرت‌های مفید، گذراندن دوره‌های مناسب و مطالعه و یادگیری هدفمند میسر می‌شود.

رنج، اغلب، انتخاب ما نیست، اما رخ می‌دهد و آثار و زخم‌هایش بر جای می‌گذارد. یادگیری از رنج‌ها، و توانمندتر شدن پس از تجربه‌های رنج‌آور، بدون این توهم که لازم و مفید و حتی یک موهبت بوده‌اند، وظیفه‌ی اصلی ما در این رویارویی سهمگین است.

‌

‌

‌

To Cinema

 

سینما. سینمای عزیزم. نمی‌توانم تصور‌ کنم چیزی را تا پایان عمرم بیشتر از تو دوست داشته باشم. همیشه برایم چیزی کنار‌ گذاشته‌ای. همیشه به صبرم پاسخ داده‌ای. همیشه غافلگیرم کرده‌ای، با ساده‌ترین یا پیچیده‌ترین فیلم‌هایت. به تنهایی‌ام معنی بخشیدی و از آن بیشتر از تنهایی بیرونم آوردی. تو قشنگ‌ترین شکل دوستی هستی. با آدم‌هایی که ندیده‌ام. با آدم‌هایی که نخواهم دید. با آدم‌هایی که می‌گویند مرده‌اند. تو می‌دانی همراهی چیست و همراه بودن چه ارزشی دارد. تو در تاریک‌ترین شب‌ها قلبم را روشن کرده و مرا از شوق تماشای زیبایی‌ات از جا بلند کرده‌ای. من واقعا گاهی از شدت زیبایی تو از جایم بلند شده و دور اتاق گشته‌ام. این را فقط تو دیده‌ای. تو زیبایی. زیبایی خالص. سینما. سینمای عزیزم. دوستت دارم، بیشتر از همیشه.

 

 

-- The Band's Visit 2007 ‧ Drama/Romance ‧ 1h 27m 7.5/10IMDb 98%Rotten Tomatoe

 

پنهان

 

«هر آدمی در زندگی‌اش لحظه‌هایی دارد که پنهان‌اند. لحظه‌هایی که دلش نمی‌خواهد کسی دیگر از آن‌ها خبر داشته‌باشد. اگر کسی خبردار شود، ممکن است سرزنشش کند. ممکن است منظورش را نفهمد. هر آدمی وقتی به این لحظه‌ها می‌رسد، وقتی یادش می‌افتد که چه لحظه‌های پنهانی دارد، حس می‌کند گناه‌کار است. هم دوست دارد این حس را با کسی درمیان بگذارد، هم می‌ترسد این کار را بکند. مشکل در این ترس است»

 

-- میشائیل هانکه

 

 

 

-- The Piano Teacher 2001 ‧ Drama/Romance 7.5 IMDb 73%Rotten Tomatoes

 

بتر کال کیم

 

جیمی مک‌گیل - کیم وکسلر. از بهترین زوج‌هایی که در سریال‌ها دیده‌ام.

 

 

 

 

 

عیش و معیشت

 

•  گفت: وقتی به اندازه کافی پول بدست بیاری چیزهای دیگه‌ای برات اهمیت پیدا می‌کنند. بستگی به خودت داره ولی ممکنه نتونی رنج آدم‌های اطرافتو ببینی. حتی اگه رفته باشی و اینجا نباشی. حرفش چیز خاص یا دور از ذهنی نبود. اما من اونجا کسی نبودم که می‌تونست به چیزهای دیگه‌ای فکر کنه.

 

•  پریشب وقتی به حساب خالی یکی از آدم‌های نزدیک‌ زندگیم نگاه کردم و فهمیدم حداقل تا دو هفته‌ی دیگه هم پولی به حسابش نمیاد دلم خالی شد. با خودم فکر کردم قراره چیکار کنه؟ اصلا این ماه و این سال رو سر کرد، سال‌های بعد رو با یه چکه پول که می‌فرستن ته حسابش، که هرماه و هر سال هم بی‌ارزشتره چیکار می‌خواد بکنه؟

 

• من رگ خواب رو اونقدرها دوست نداشتم اما سکانس دندونپزشکی... وقتی کسی رو نداشته باشی که بهش زنگ بزنی. وقتی جایی رو برای رفتن نداشته باشی. از اون بدتر وقتی حال و آینده‌ای نداشته باشی. وقتی تمام امیدواری‌هات توهم باشه.

 

•  این روزها سخت می‌تونم به صفحات اجتماعی دیگران نگاه کنم. اینکه ببینم آدم‌ها این روزها دغدغه‌ای جز معاش این اجتماع یا بازخواست بانیان وضع موجود داشته باشند حالم رو بد می‌کنه.

brand experience

 

پس از تجربه کابوس‌وار کارشناسی و دانشگاه فنی، بالاخره می‌توانم در رشته مورد علاقه‌ام درس بخوانم. در دانشگاهی که پارسال فکرش را هم نمی‌کردم به آن بروم اما امسال با رغبت تمام و پیش از بهشتی و تهران و علامه انتخابش کردم. این انتخاب چند درس و تجربه بزرگ هم برایم داشت. برآورد منطقی هزینه- منفعت، شکستن کلیشه ذهنی اسم‌های بزرگ و لمس کردن از اعماق وجود که برند اصلا همه‌چیز نیست و جریان پول + هدف‌گذاری درست، می‌تواند کیفیتی حتی بهتر از برند برای هر موسسه‌ای بیاورد. این که واقعیت مهم‌تر از رویاست. و البته بالاخره زندگی کردن در تهران که ایده‌ درستی از آن ندارم. یعنی می‌دانم خودم قرار است چه کارهایی بکنم اما دقیقا نمی‌دانم او قرار است در پایان با من چه بکند.

 

ارتباط غیراخلاقی واقعی کدام است؟

 

 

به پنج جهت، ازدواج را خلاف اخلاق می دانم.

 

 

1- جهت اول اینکه معتقدم ازدواج قِوامش به احساسات و عواطف و هیجانات است و احساسات و عواطف و هیجانات، غیر اختیاری ترین بخش وجود ما هستند. آن وقت در نهاد ازدواج می خواهیم غیر اختیاری ترین بخش وجود ما زیرِ مهمیزِ قانون و تبصره و ماده در بیاید و این خیلی بی معناست و نتائج اخلاقی منفی خواهد داشت.

 

2- نکته ی دوم اینکه عشق امری ذوطرفین است بنابراین اگر ویژگی ای در من عوض شود یا ویژگی ای در معشوق من عوض شود یا در هر دوی مان عوض شود بی شک عشق شدت و ضعف پیدا می کند. قوام عشق به طرفین است. جایی که ضعف پیدا می کند باعث می شود که شما در ازدواج اگر به وفاداری که وظیفه ی اخلاقی تان هست عمل کنید، باید با این شخص زندگی تان را ادامه دهید اما این با "صرافتِ طبع" ناسازگاری دارد که آن هم وظیفه ی اخلاقی ماست. چرا باید اصلاً نهادی درست کنیم که میان دو تا وظیفه ی اخلاقی ما تعارض ایجاد کند؟ و من هر کدام از این دو را انتخاب کنم مشکل دارم. پس از اول این تعارض را بین این دو درست نکنیم.

 

3- نکته ی سوم این است که شما به همان دلیلی که عاشق این فرد شده اید ممکن است در آینده عاشق فرد دیگری هم بشوید و ممکن است آن عشق شدت بگیرد بر این عشق. بعد با چه استدلالی می شود حق شما را از زندگی با آن فرد گرفت؟ چرا باید کاری کنیم که تعهد نسبت به همسر سابق با عشق نسبت به فرد دیگری تعارض پیدا کند؟

 

4- نکته ی چهارم اینکه سلامت روان آدم که تأمینش وظیفه ی اخلاقی آدمی است نیازمند حریم خصوصی است و ازدواج حریم خصوصی را از شما می گیرد. یعنی شما برای سلامت روانی تان نیاز دارید که حریم خصوصی برای خودتان داشته باشید. حریم خصوصی این است که من یک آناتی یک لحظاتی باید آنچنان که می خواهم در تنهایی به سر ببرم و این وانهادگی و تنهایی در زندگی زناشویی همیشه سلب می شود…

 

5- نکته ی پنجم فرض کنید که شما سینما را دوست دارید و از تئاتر نفرت دارید و همسرتان تئاتر را دوست دارد و از سینما نفرت دارد و شما می خواهید با هم بروید بیرون؛ اینجا کار آسان است و اگر بخواهید خیلی عاقل باشید و بخواهید اخلاقی عمل کنید می گویید تو برو تئاتر خودت و من می روم سینمای خودم. تا اینجا مشکلی نیست اما اگر در یک مسئله ای بود که نشود گفت من می روم راه خودم را و تو برو راه خودت را چه؟ مثلا می خواهیم خانه بخریم. من می خواهم خانه ای را بخرم که در محله ای باشد که هوای سالمی دارد ولی پرستیژ اجتماعی ندارد ولی همسرم می خواهد در محله ای خانه داشته باشد که پرستیژ اجتماعی دارد ولی هوای بسیار آلوده ای دارد. آیا اینجا می شود گفت که تو خانه ی خودت را بخر و من خانه ی خودم را می خرم؟ مشکل دقیقاً این است که اگر بخواهم حق همسرم را حفظ کنم باید حق خودم را ضایع کنم و اگر بخواهم حق خودم را حفظ کنم باید حق همسرم را ضایع کنم. فرض کنیم در خرید خانه هم ماجرا را اینگونه فیصله دادیم که بیا در خانه خریدن تو حرف من را گوش کن منتها در اتومبیل خریدن من حرف تو را گوش می کنم. اما اینجا درست است به لحاظ اخلاقی، نزاع فیصله پیدا کرده است اما آهسته آهسته شما به لحاظ روانی به این نتیجه می رسید که من عشق این فرد را به هزینه ی بالایی دارم می خرم. هزینه اش این است که من از خواسته های خودم صرف نظر کنم.

 

سوال: آیا نمی شود عشق وجود داشته باشد و شخص از این دست هزینه ها ندهد؟

 

در علوم انسانی باید ببینیم که در اعمِّ اغلب موارد چگونه است و نمی توان به معدود ازدواج های متفاوتی که فاقد این تعارضات است اعتنا کرد.

 

ملکیان در مصاحبه ی دیگری یا ابوالقاسم فنایی، مکتوبات مصاحبه اول را ناقص می‌داند و می گوید من نگفته ام نهاد ازدواج غیر اخلاقی است بلکه مشروط کردنش به وفاداری تا مرگ و به قول معروف تداوم اجباریش -از لباس سفید تا کفن سفید- را خلاف اخلاق و سلامت روانی و دارای تبعات فاسد اخلاقی مانند خیانت و دارای توالی ها  و تتابعات فاسد پنجگانه می دانم. از جمله این که انسان ها ممکن است در آینده نظرشان نسبت به هم به دلایل مختلف تغییر کند. از اینجا به بعد اگر خیانت هم رخ ندهد، تظاهر به وفاداری و عشق جای وفاداری و عشق حقیقی را می گیرد و به واقع کیفیت ازدواج فدای کمیت آن می شود و زندگی اصیل و اخلاقی و با صرافت طبع، جایش را به دروغ و تظاهر می دهد.

 

 

ناراضی، از کار افتاده، در جای ایستاده...

‌
من عاشق زندگی کردن بودم (و هستم.) اما واقعا با این شرایط دوست ندارم زنده بودنم تداوم پیدا کنه. نه اینکه برای پایان دادن بهش کاری بکنم اما هیچ تلاشی هم برای طولانی‌تر شدنش نمی‌کنم. این مسئله به خاطر ضعیف بودن یا تسلیم شدن نیست، به خاطر عدم رضایت از شرایط، عدم امکان تغییر و عدم امکان لذت بردن از زندگیمه.  

 

اکثر اوقات وقتی به آدم‌هایی نگاه می‌کردم که وضعیت وحشتناکی مدوامی داشتند با خودم می‌گفتم چرا و به چه امیدی به زنده بودن ادامه میدن؟ احتمالا تداوم رنج رو نمی‌دیدند یا شاید به شانس و احتمال ایمان داشتند. به هرحال، با هر دامنه و شدتی، این خود رنج نیست که ترسناکه، بلکه قطعی بودن تداوم‌ش هست که وحشتناکش می‌کنه. 

 

همیشه این توی ذهنت هست که در ۲۷ سالگی یا ۳۰ سالگی یا نهایتا ۳۵ سالگی به "جایی" می‌رسی. برای خودت شرایط پایدار و ثابت و نسبتا ایده‌آلی رو تصور می‌کنی اما وقتی به اون سن می‌رسی، می‌بینی هیچ خبری نیست. کار خاصی نکردی و به جایی هم نرسیدی. ترکیبی واقع‌بینانه از نتونستی+ نذاشتن+ نمی‌شد.

 

در نهایت شبیه سنت کهن وقف، تو هم مثل یه مِلک و دارایی وقفِ خانواده، کشور و یا شرایطت می‌شی.

 

وجود داری، اما برای دیگران.

ناراضی، از کار افتاده و در جای ایستاده.
‌

اجباری

 

با خودم قرار گذاشته بودم تا تمام نشدن خدمت سربازی‌ام چیزی در مورد آن ننویسم و منتشر نکنم. یک تصمیم شخصی و غیرقابل توضیح. تقریبا همینطور هم شد. به خاطر همین فکر نمی‌کنم (جز یکی دونفر) در اینجا کسی متوجه رفتنم شده باشد.

و خب حالا...و (دقیقا) امروز...که همه چیز تمام شده می‌توانم در مورد آن صحبت کنم. آنقدر تجربه و آنقدر داستان از این نوزده ماه و یازده روز دارم که فکر می‌کنم اگر فراموششان نکنم روزهای زیادی می‌توانم ازشان صحبت کنم. اما احتمالا این کار را نخواهم کرد. به نظرم انجام یک کار بزرگتر را به این تجربه بزرگ آمیخته به رنج بدهکارم که شاید در آینده به همان شکل محتوم‌ پرداختش کنم. اما چیزهای دیگری هست که باید بگویم و ثبت‌شان کنم:

 

1. من هم یکی از آن‌هایی بودم که می‌گفتم ایده سربازیِ اجباری، ظالمانه، مسخره، بی‌معنی‌ و یک وقت تلف کنی تمام عیار است. اما حالا، آن فکر و تصورم را پس می‌گیرم. دوران خدمت همانقدر که ممکن است ظالمانه، مسخره، بی‌معنی و پر از وقت های تلف شده باشد، می‌تواند سرشار از تجربه‌ها و آموخته‌هایی باشد که احتمالا در هیچ‌جای دیگری نمی‌توانی بدستشان بیاوری. نه در خانواده، نه در مدرسه و دانشگاه و نه با یک زندگی عادی در اجتماع. در واقع با سرباز بودن تو خواه‌ناخواه وارد یک سازمان انتظامی/ نظامی می‌شوی و به واسطه همین موقعیت و "خودی شدن" چیزهایی را می‌بینی و می‌شنوی و کارها و مسئولیت‌هایی را برعهده می‌گیری که طبیعتا هیچ‌جای دیگری نمی‌توانی تجربه‌شان کنی. از تجربه زندگی کردن در یک محیط با عقاید سیاسی، مذهبی، اجتماعی خاص گرفته تا شرکت کردن در فعالیت‌های پرمخاطره‌ای مثل تیراندازی کردن و تعقیب و گریز گرفته تا بالارفتن از کوه در ساعت چهارصبح و کمین‌‌زدن‌های چندساعته در کمرکش آن‌ها. البته همه خوبی این امر در موقتی بودن آن است. اینکه می‌توانی در مدت محدودی یک سبک خاص از زندگی را تجربه کنی و بعد بدون هیچ پایبندی‌ای بیرون بیایی و به زندگی عادی و هدف‌های خودت بپردازی.

 

2. یک محاسبه ساده ریاضی می‌تواند نشان دهد که اگر کمی باهوش و با پشتکار باشی سربازی آن‌قدرها هم که می‌گویند تلف کردن وقت نیست: از ۲۴ساعت شبانه روز به طور تقریبی یک چهارم (یا ۶ساعت از) آن در هر سبک زندگی‌ای به خواب می‌گذرد. تقریبا و به طور میانگین یک چهارم دیگر از آن به شکل مفید به فعالیت‌های مربوط به خدمت می‌گذرد. یک‌چهارم آن صرف کارهای روزمره و وقت‌تلف کردن‌های اجباری یا اختیاری می‌شود و یک چهارم پایانی هم معمولا در اختیار خود توست‌. در واقع از ۲۴ ساعت شبانه‌روز تنها ۶ساعت آن به شکل خاص صرف خدمت می‌گردد و باقی‌اش می‌تواند بسته به همت خودت و صدالبته یاری شرایط به شکل نسبتا مفیدی صرف امور شخصی و یادگیری و.... گردد.

 

3. یک اصطلاحی وجود دارد به نام "دزدیدن کار از دیگری" که من از کاربرد آن خوشم می‌آید. یک‌جورهایی به این معنی‌ست که تو چنان مشتاق یادگیری باشی که تنها با تماشای انجام کاری توسط فرد دیگر انجام دادن آن را یاد بگیری. البته همراه با پرسش‌گری‌های طولانی و سماجت و پیگیری برای بهتر شدن در آن. دزدیدن در اینجا در واقع به معنای برداشتن چیزی با اشتیاق و حرص بسیار است. مهارت‌هایی که توانستم در طول دوره خدمت کمابیش از دیگران بدزدم:

 

1. آگاهی از قوانین انتظامی و... و راهکارهای مقابله، مدارا یا تزویر در این خصوص

2. آشنایی جزئی با امور قضایی و نحوه‌ی درست پیگیری کردن پرونده‌ها و حضور موثر در دادگاه‌ و ...
3. آشنایی مختصر با امور نظامی مانند باز و بسته کردن‌ و تمیزکاری اسلحه‌های مختلف و تیراندازی با آن‌ها و...
3. آشنایی با امور انتظامی مانند نحوه بازرسی از افراد یا خودروها، دستبند زدن و دستگیری، بدرقه متهمین و...
4. تمرین مستقل بودن و انجام امور روزمره مانند درست خرید کردن، احساس مسئولیت در نظافت و امور جز‌ئی‌تر مانند کاشتن سبزی و نهال، پاک‌کردن ماهی و مرغ و ... انجام آشپزی (درست کردن این غذاها رو یاد گرفتم: قیمه، خوراک مرغ، ماهی، کتلت، شامی، کشک بادمجون، الویه، آبگوشت، ماکارونی، خوراک لوبیا، عدسی، آش، پیتزا، لازانیا)
5. یادگیری نحوه تعامل با افراد مختلف در طیف‌های بسیار گستره مانند سارق، معتاد، کلاه‌بردار، مجرم، شهروند عادی، اتباع بیگانه، وکیل، قاضی، نظامی‌، پایین دستی‌ها و بالادستی‌ها به صورت کلی و....

 

در پایان نمی‌خواهم بگویم سختی و مرارت یا ظلم و تباهی‌ای در خدمت اجباری وجود ندارد (در واقع آنقدر نقطه ضعف در قوانین و سیاست‌گذاری های خدمت و انواع و اقسام تبعیض و فساد و زورگویی و تخطی از قانون در اجرای آن وجود دارد که آدم را به معنای واقعی کلمه روانی می‌کند) اما آیا واقعا برای مایی که دست‌پرورده همین سیستم کاملا معیوب هستیم راهی هم برای آموختن جز در همین شرایط غیرنرمال هست؟ شاید این موقعیت غیرداوطلبانه بتواند فرصت خوبی باشد برای برطرف کردن نقاط ضعفی که در حالت عادی خیلی به چشم نمی‌آیند و یادگیری موضوعاتی جدید. اینکه چطور از این شرایط سخت و دیوانه‌وار به سلامت عبور کنی و در این بین راه‌های تعامل و معامله و دروغگویی با تسلط و شیادی را هم بیاموزی. بنظرم همینکه انسان در اثر این تجربه‌ها بتواند به شکل آدم قوی‌تر، غنی‌تر و عمیق‌تری به جامعه برگردد بسیار عالی‌ست.

 

توانایی انسان در فراموشی رنج‌ها بی‌نظیر است. شاید آنچه در نهایت برای انسان باقی می‌ماند همین آموخته‌ها و دستاوردهاست.
 

 

 

منفعت‌طلبی و ذات انسان

چندسال پیش جمله‌ی جالبی از یکی دوستانم که در کار نتورک مارکتینگ بود شنیدم، جمله‌ای که در همایش‌هایشان از آن استفاده می‌کردند و نقل به مضمون آن این بود که با هرکسی آنطور رفتار کن که انگار قرار است تا ساعتی دیگر یک میلیون دلار به تو هدیه کند!

 

کاری به این ندارم که خود نتورکرها اصلا شبیه به این جمله نیستند (و بیشتر شبیه به کیسه‌های متحرک پولی هستند که به تو‌ هم شبیه یک دسته‌چک یا عابر بانک نگاه می‌کنند و  می‌خواهند کالایی را که اصلا به دردت نمی‌خورد به زور در یقه‌ات بچپانند‌) اما خود این جمله و پیام پشت آن بنظرم جالب است‌ و اتفاقا چقدر دقیق و درست به یک ضعف بزرگ انسانی اشاره می‌کند‌. منفعت (مالی) رفتار ما را همیشه به وضوح عوض می‌کند‌. به خودم فکر می‌کردم که در کودکی و پیش از گرفتن عیدی چقدر مودب‌تر می‌شدم یا پیش از گرفتن ماهیانه چقدر سربه زیرتر بودم‌‌!

 

البته که هر خدمات‌دهنده‌ای در بازار هم به اندازه وسع مالی و میزان منفعتی که مشتری برایش دارد به او احترام می‌گذارد. اما در حقیقت این جمله می‌تواند چیز دیگری را هم در بیرون از دنیای کسب و کار و در قالب یک تمثیل به ما بگوید. اینکه می‌توانیم با یادآوری این مثال، بدون هیچگونه منفعتی آنی، که مشخص و قطعی باشد، به بهترین شکل ممکن با دیگران رفتار کنیم. اما آیا اینکار بهترین تصمیم در تعامل با دیگران است؟ یا بهتر بگویم، چنین کاری اصلا ممکن است؟!

 

مهمترین آدم زندگی‌تان را تصور کنید و به این فکر کنید که قرار باشد برای همه آدم‌های دور و نزدیک زندگی‌تان به اندازه او انرژی بگذارید و تقریبا به همان شیوه‌ای که با او رفتار می‌کنید با آن‌ها رفتار کنید.  تصور کنید چنین کاری در طولانی مدت چه انرژی عظیمی می‌طلبد! نیرویی که قطعا یافتن آن در هر انسانی ممکن نیست‌. بنظرم یک نقشه از پیش شکست‌خورده است.

 

اما اگر همچین کاری ممکن بود هم چه می‌شد؟ جدا از اینکه فکر می‌کنم طبیعتا هر آدمی شایسته بهترین برخورد و رفتار ما نیست، احتمالا ذات ما آدم‌ها اینقدر خوب نیست که بتوانیم بی‌چشمداشت و بدون فکر کردن به منفعت‌هایمان اینگونه باشیم! یعنی می‌توانیم اما دوام نمی‌آورد. فراموشش می‌کنیم و حتی اگر یادمان  باشد حوصله و حالش را نخواهیم داشت. در بهترین حالت شبیه لوئیسای نفرت انگیز me before you (با بازی امیلیا کلارک) می‌شویم که نه با هرکسی که تنها با میلیونر‌ها اینگونه رفتار می‌کند. با آن چشم و دل ناسیر و خنده‌های چندش منفعت طلبش.

  

هم‌مرتبه

‌
مطابق تجربه شخصی من، پزشک‌های ایرانی آدم‌های جالب و قابل معاشرتی نیستند. جرقه این اتفاق بد احتمالا از دانشکده‌های پزشکی شروع می‌شود جایی که اساتیدشان، نسل به نسل، به آن‌ها القا می‌کنند که "چیز" خاصی هستند. به همین‌خاطر خودشان را در دسته خاص و جدایی طبقه‌بندی می‌کنند و در نهایت مردم برای آن‌ها به دو دسته‌ی پزشک  (همکار و همسطح من) و غیرپزشک (نازل‌تر از من و همکاران من) تقسیم می‌شود. (یک بخش غم‌انگیز این داستان هم رفتار زشت بعضی از آن‌ها با سایر همکاران هم‌رسته خودشان، یعنی پرستاران و متخصصان بیهوشی است)

 

 مطمئنا این‌موضوع دلایل دیگری هم دارد که از نظر من مهم‌ترین‌شان تفاوت قابل توجه و تقریبا بی‌دلیل سطح درآمد آنها نسبت به سایر اقشار است. همین درآمد بیشتر باعث می‌شود که در طبقه اقتصادی خاصی در جامعه قرار بگیرند و این حس خودبزرگ‌بینی‌شان را تشدید می‌کند. به این دلیل ساده که مردم عموما تنگ‌دست ما، احترام بی‌جایی برای ثروتمندان قائل‌اند، شاید به این خاطر که فکر می‌کنند ممکن است از سمت آن‌ها چیزی دستشان را بگیرد.

 

از طرف دیگر فکر می‌کنم مردم ما در طول تاریخ همیشه احترام خاصی برای "طبیبان" قائل بوده‌اند. احتمالا به خاطر خردمندی و خیرخواهی این طبیبان و البته این دلیل درست که دست و ذهنی که می‌تواند درد را دور و بیماری را درمان کند، ذاتا ارزشمند است. احترامی که به شکلی بی‌جا و نادرست به این زمانه هم ‌منتقل شده است.

 

بخش بزرگی از خطای خودبزرگ‌بینی و غیرقابل معاشرت بودن و عدم دلپذیر بودن پزشک‌های ایرانی متوجه خودشان است اما مردم هم قطعا در این موضوع بی‌تقصیر نیستند. ما عموما نسبت به یک سری مشاغل و مناصب خاص احساس ضعف و خودکوچک‌بینی داریم. یک رئیس‌جمهور، یک ژنرال، یک وزیر و وکیل و پزشک و فرماندار و شهردار و بازیگر و...واقعا به ذات کسب این عناوین انسان خاصی نیست. آن‌ها فقط فرصت (و عموما رانت) کافی برای رسیدن به آن موقعیت را داشته‌اند. بهتر بگویم، این‌ها اصلا موقعیت‌های ارزشمندتری از سایر موقعیت‌ها نیستند. فقط قدرت بیشتری، آن هم به خاطر انتخاب و اجازه ما، در اختیار دارند؛ همین.

 

به‌ نظرم نباید اجازه دهیم شخصی به ذات منصب و موقعیتی که در اختیار دارد احساس کند بلندمرتبه‌تر از ماست‌. همیشه باید هم‌سطح و هم‌طراز با دیگران رفتار کرد. حتی اگر به وضوح قدرت و ثروت بیشتری در اختیار داشته باشند.

 

 

پرونده‌سازی

‌
همیشه دوست داشته‌ام وقتی انجام کاری را انتخاب می‌کنم، آن را در حد اعلا و به کمال انجام دهم. برای همین وقتی خواندن کتابی را تمام می‌کنم می‌نشینم و تمام نقد‌هایی را که درباره‌ی آن نوشته شده است را می‌خوانم. مهم نیست نظر یک نویسنده دیگر باشد یا یک بلاگر و یا حتی یک کاربر ساده در گود‌ریدز. هرآنقدر که لازم باشد به خواندن درباره‌اش ادامه می‌دهم، زیر و بم زندگی نویسنده‌اش را در می‌آورم و برای خواندن کتاب‌های خوب دیگرش برنامه می‌ریزم، اگر دوستی آن کتاب را خوانده باشد با او راجع به آن حرف می‌زنم و وقتی تمام این‌کارها تمام شد می‌نشینم و راجع به آن می‌نویسم. گاهی درباره تکه‌ای که از آن خوشم آمده، گاهی درباره یک شخصیت از آن و گاهی هم درباره‌ی کلیت کتاب آنطور که معمول است.

 

تمام این‌ها باعث می‌شود کتاب خواندن (و به شکل دیگری تماشای فیلم و سریال یا شنیدن موسیقی) به جای یک دیدار نسبتا معمولی برایم تبدیل به یک ضیافت لذت‌بخش شود. اما هدف از همه این‌کارها چیزی بیشتر از یک لذت زودگذر است. این به تجربه برای من ثابت شده است که شکل عادی و سرگرمی‌گونه مطالعه و تماشا...و یا هر شکل دیگری از "تجربه" در بلندمدت، چیز زیادی در کف دست آدم نمی‌گذارد. فراموشی انسان آنقدر بزرگ است که ممکن است باعث شود بعد از گذشت چندسال حتی اسم شخصیت‌های رمان مورد علاقه ۷۰۰صفحه‌ایت را هم به یاد نیاوری، چه برسد به آن چیزهایی که مثلا یاد گرفته بودی!

 

قبول دارم که خیلی از آموخته‌ها، مخصوصا اگر آنها را در بستر یک قصه و روایت تجربه کنیم، خواه ناخواه در درون انسان نهادینه و ماندگار می‌شود (مثل کسب ویژگی پرسشگری با خواندن رمان‌های داستایفسکی یا اخلاقی زندگی کردن با خواندن عمیق آثار تولستوی)  اما همیشه می‌توان عمیق‌تر تجربه کرد و بیشتر بدست آورد. معمولی خواندن یا معمولی تماشا کردن مثل آن است که گیاه بسیار کمیابی را پیدا کنی و برای گرفتن عصاره تنها کمی آن را بفشاری و بعد دورش بیاندازی. درحالیکه می‌توانستی تا آخرین قطره آن را به چنگ آوری!

 

آن گیاه بسیار کمیاب و ارزشمند برای ما زمان است. وقتی‌ست که صرف کاری می‌کنیم، در این عمر محدود. می‌توانیم سهل‌انگار باشیم و به آن تجربه به شکل یک گذرگاه بسیار ساده نگاه کنیم، یا آنجا خانه‌ای بسازیم تا هر زمان که خواستیم به آن برگردیم. من دومی را انتخاب کرده‌ام. هرچند در این روزها و سال‌های پیش‌رو کارهایی دارم که اولویت بسیاری بیشتری بر این شیرینی‌های مرفه‌گونه‌ مختص جوامع بی‌درد دارد، اما نمی‌خواهم آن فرصت‌های معدود و محدودی را هم که شبیه جایزه در این زندگی زمخت و بی‌روح نصیبم می‌شود از دست بدهم. می‌خواهم شبیه یک کارآگاه جدی و دقیق باشم که برای هر اتفاق مهمی یک پرونده باز می‌کند. به موقع سرصحنه حاضر می‌شود‌، با دیگران گفتگوهای موثر می‌کند، حرف می‌کشد، اگر لازم باشد به کتابخانه‌ها سر می‌زند، شواهد جمع می‌کند و پازل‌ها را کنار هم می‌چیند تا شاید یک روز بتواند معماها را حل کند. بهتر از حل کردن معماها اما، بودن در یک ماجراجویی‌ست که تمامی ندارد.

‌‌

https://t.me/ParvandeFilmha/29

 

You don't want me to be honest

‌

خیلی وقت‌ها نمی‌دانیم چرا ناراحت و افسرده و غمگین و ناراضی هستیم. دلیلش اما می‌تواند ساده باشد، سرکوب خواسته‌ها و دغدغه‌ها و امیال‌مان تا آنجا که خودمان هم در ظاهر فراموش کنیم واقعا چه می‌خواستیم و هم‌اکنون جای چه چیزهایی (یا حداقل "امکان" چه چیزهایی) در زندگی‌مان خالی‌ست.

در اپیزود نهم فصل اول سریال The Leftovers است که لوری مشاجره‌ای را با همسرش کوین آغاز می‌کند که به خاطر نگفتن دو حقیقت است‌. اول اینکه پسرشان چه کرده است و دوم اینکه چرا سیگار کشیدنش را پنهان می‌کند.

به نظرم روابط تنها تا جایی زیبا هستند که هیچ بازخواست و انتظار و مسئولیتی وجود نداشته باشد. در بهترین روابط ممکن است نود و نه انتظار ما دقیقا همان چیزهایی باشد که طرف مقابل خودش هم برای خودش می‌خواهد. اما همان یک دانه انتظاری که خواسته او نیست و خواسته‌ی ماست همه چیز را خراب می‌کند. و دروغ‌ها و نارضایتی‌های پنهان از همینجا شروع می‌شود. از همین تظاهر و فداکاری زیبایی که هیچوقت نمی‌تواند رنگ‌ و روی خواسته‌های واقعی‌مان را بگیرد.

مشکل اینجاست که این طبیعی‌ست که ما از هم انتظار و خواسته و طلب مسئولیت داشته باشیم و اصلا بدون این ها رابطه‌ای شکل نمی‌گیرد و پیش نمی‌رود اما...

خب همیشه همین "اما..." هست که کار را خراب می‌کند و نشان می‌دهد که تضادهایی در این دنیا وجود دارد که خوشبختی و هم‌سازی را غیرممکن می‌کند.

بخشی از خواسته‌های من مورد رضایت تو نیست. بخشی از خواسته‌های تو هم مورد رضایت من نیست. تفاهمی وجود ندارد. تنها پنهان کردن و پنهان ماندن...تا جاییکه نارضایتی‌ها آشکار می‌شوند و تبدیل به فریاد می‌شوند بر سر همدیگر. آوار می‌شوند بر سر همدیگر. دقیقا همانجایی که کوین (احتمالا) به حق فریاد می‌زند F**k you Laurie.

+ Laurie: Did you just smoke?
- Kevin: What?

+ You smell like cigarettes.
I mean, I don't really care. You're the one that wanted to quit.
Just be honest, this time.

- "This time"?

+ Tommy told me about Michael.
- So what? You're angry because I didn't say something?

+ Why didn't you?
- Because it's not my fucking place.

+ What is your place, Kevin? Is it here?
Be honest.
- You don't want me to be honest.

+ Yes, I do.
- Okay, um...I smoked...and I don't want a dog.

+ Why didn't you just tell me?
- Because you wanted it.

 

 

در ز عوام بسته به چون تو به خانه اندری....

‌

در همه چیز مخاطب خاص و عام وجود دارد. الخصوص سینما. عام یا عوام بودن درباره هنر را من به اشخاصی می‌گویم که ذوق و فهم شان تربیت نشده. این افراد ترجیح می دهند پیام و محتوای فیلم و حتی شوخی‌ها، کاملا مشخص و به ساده ترین شکل ممکن به آنها انتقال داده شود. ان‌ها اگر فیلم های طنز کوریسماکی، برادران کوئن، وودی آلن، مک دونا و روی اندرسن و دیگر کارگردان های مولف را ببینند، دچار ملال و آزردگی می شوند و خواهند گفت که کجای این فیلم ها خنده دار هستند؟ که یکی از دلایل آن شاید آشنا نبودن به نکات مهم در بیان فرم، دیالوگ و میزان سن مولف یا خود فیلم است.

نکته ی دیگری که باید به آن اشاره داشت، این است که تمام انسان ها به صورت بالقوه هم عوام هستند، هم خواص. آقای ایکس تخصص بالایی در نجاری دارد اما همسایه‌اش هیچ شناختی به نجاری و فوت و فن آن ندارد. برعکس آقای همسایه شناخت در خور توجهی به گل و گیاه و باغبانی دارد که آقای X از آن هیچ سررشته ای ندارد.

این جایگاه شخص در مکان و موقعیت خاص فردی ست که عام و خاص بودن شخص را تعیین می کند. آدمی نمی تواند در همه چیز صاحب نظر باشد. یک فرد تحصیل کرده می تواند در مقابل ساده ترین دانش و تخصص یک کارگر ساده به هنگام کار یدی عوام جلوه کند.

در سینما نیز چنین است. مادامی که فرد عادت داشته باشد که فیلم های عامه پسند و سطحی (سطحی و عامه پسند بد یا دشنام نیست) ببیند، نباید از درک نکردن فیلم های بعضاً فاخر احساس ندامت و شرمندگی کند، چرا که نگاه آن شخص هنوز تربیت نشده است.

اینکه باید فیلم های خواص پسند را دید، فهمید و لذت برد، یک نیاز فردی است. جوانه های این نیاز باید کاشته شود. شخصا دلیلی نمی بینم که باید احساس نیاز کنم به فهم تخصصی مسائل فیزیک کوانتوم. اینکه این نیاز را ندارم، دلیل بر سطحی بودن و کم خردی و بی ذوق بودن بنده نیست. میل و نیاز یا احساس کمبودی در من ایجاد نشده که بخواهم این دانش را فرا بگیرم. به هرحال عوام بودن فحش نیست، یک توصیف ساده است...

‌

عقل معاش (۱)

 

داشتیم با پدرم درباره اوضاع بد اقتصادی در این روزها (و این سال‌ها) حرف می‌زدیم که گفت: "اشکالی نداره، اگر مجبور باشیم کمتر مصرف می‌کنیم."

من فکر می‌کنم طرز نگاه آدم‌ها به دنیا و مشکلاتشان شکل زندگی‌شان را مشخص می‌کند. مثلا در همین مورد یکی تصمیم می‌گیرد سفره‌اش را کوچک‌تر کند و دیگری برای بدست آوردن پول بیشتر و جلو زدن از تورم تلاش می‌کند. باورکردنی نیست که با تفاوت همین یک نگرش چقدر سطح زندگی دونفر می‌تواند با هم فاصله داشته باشد.

در سلسله پست‌های عقل معاش سعی می‌کنم طرز نگرش خودم را پیدا و تمرین کنم و اگر ممکن بود از ایده‌های دیگران هم استفاده کنم. به یک اقتصاد مقاومتی منطقی و غیر ایدئولوژیک فکر می‌کنم که سپری در برابر سیاست‌های خارجی و مخصوصا داخلی‌ سیاست‌مداران عزیزمان باشد.

اولین نکته هم شاید همین باشد. اینکه می‌توانی از ایده‌های بد هم چیزهای خوبی دربیاوری. مثلا کوچک کردن سفره تنها در صورتی خوب است که به اراده خودت انجام شود. و البته که مابقی سفره صرف سرمایه‌گذاری برای منافع آتی بلندمدت شود.

اما در هر صورت بهتر است تمرکز اصلی روی نگرش دوم گذاشته شود. اینکه باید هرماه بیشتر از ماه قبل دربیاوری و چه در درآمد حاصل از کار و چه در سرمایه‌گذاری از تورم پیشی بگیری. آن وقت می‌توانی بگویی سود کرده‌ای و چیزی روی چیزی گذاشته‌ای. در غیر این صورت و در بهترین حالت تنها ارزش سرمایه‌ات را حفظ کرده‌ای که البته بد نیست اما فایده‌ای هم ندارد و سطح زندگی‌ات را ثابت نگه می‌دارد.

 

دشمن بزرگ

‌

جایی که زندگی می‌کنم یک دشمن بزرگ‌ دارم‌ که برای من شکل مجسم تمام مشکلات و معضلات و بدبختی‌هایی‌ست که در زندگی‌ام تجربه می‌کنم. با وجود تمام نفرتی که از او در همه این ماه‌ها داشته‌ام و خواهم داشت، اما حالا فکر میکنم وجود او می‌توانسته برای من یک جور خوش‌شانسی باشد. اینکه شرط خوشبختی تو بودن یا نبودن یک شخص یا یک چیز باشد همه چیز را ساده‌تر می‌کند. این که تو همه معضلات و محدودیت‌هایی را که در گوشه کنار زندگی فعلی‌ات وجود دارد را نادیده می‌گیری و همه چیز را خلاصه می‌کنی در همان دشمن بزرگ. در شکل بودن او. یا در بودن یا نبودن او.

فکر می‌کنم این فرض ساده‌انگارانه در مقیاس بزرگ‌تر در زندگی همه‌‌ی ما وجود دارد. مثلا هر حکومت استبدادی یا توتالیتر برای خودش یک دشمن بزرگ خلق می‌کند. مردم جامعه‌ی این حکومت تمامیت‌خواه هم اغلب یک دشمن بزرگ خواهند داشت که به جای یک کشور یا رژیم بیرونی، خود حاکمان کشورند. در نتیجه همه چیز برای هردوطرف ساده‌تر می‌شود. می‌توان همه‌ مشکلات و کاستی ها را را ارجاع داد به آن‌دشمن بزرگ و به شکل ساده‌تری بدبختانه به زندگی ادامه داد.

اگر در ناخودآگاه باهوش باشی می‌توانی از سمت روشن این تکنیک برای کاهش رنج‌های زندگی‌ات استفاده کنی. اما اگر خودآگاهی و فرض ساده انگارانه‌ی "دشمن بزرگ" را می‌بینی باید یک‌جایی تصمیم بگیری که از آن دست بکشی. چون اگر یک روز دشمن بزرگ (ازبین) برود خواهی دید که در مخمصه‌ی بزرگ‌تری گرفتاری. می بینی دیگر دشمن بزرگی وجود ندارد اما تو همچنان خوشحال و خوشبخت نیستی...یا ناکارآمدی و همچنان نمی‌توانی و دیگر بهانه‌ای هم وجود ندارد!

 

باید بپذیری که بدبختی‌ها (و البته خوشبختی‌ها) ابعاد و جزئیات و دلایل زیادی دارند. دشمن بزرگ می‌تواند بسیار ستمکار و کثیف و دهشتناک و در بدبختی‌های تو موثر باشد اما به هرحال همه‌چیز نیست. و همه چیز را در آن دیدن تنها یک تنبلی ذهنی برای فرار از درست فکر کردن است.

خوب که فکر کنی دشمن بزرگ می‌تواند واقعی باشد یا ساختگی. از طرفی ممکن است دشمن بودن درست باشد اما بزرگ بودن ساختگی. مهم اما تلاش برای دیدن واقعیت است، همانطور که هست، با تمام جزئیات پیدا و پنهانش.

 

 

خوش‌بینی بسیار خطرناک

‌

مرد عینک را از روی چشمانش برداشت، کتاب را بست، به رو به رویش خیره شد و کمی بلندتر از یک گفتگوی درونی نجوا کرد: باید زودتر می‌خوندیمش.

زن ناخودآگاه و با کمی حواس پرتی و دلهره، انگار چیز مهمی را از دست داده باشد، پرسید: چیزی گفتی؟

+ گفتم کتاب خوبیه. باید زودتر می‌خوندیمش.

زن به تا کردن  لباس‌هایش ادامه داد و چیزی نگفت. به پیشنهاد‌ کتاب‌های مرد عادت کرده بود و اگرچه چیزی نمی‌گفت اما این موضوع خیلی وقت بود که دیگر جذابیتش را برایش از دست داده بود. حداقل در این لحظه دغدغه‌های مهم‌تری داشت.

مرد با کمی دلخوری که شاید ناشی از بی توجهی دور از انتظار مخاطبش بود ادامه داد: "از آلن دوباتن خوشم میاد، شکل منطقی بودنش رو دوست دارم. هم‌جنس منطق خودمه، خیلی خوب می‌فهممش." و با دقت بیشتری به زن و بعد به کتاب و تصوراتش خیره شد.

زن با خودش فکر کرد که احتمالا تمام کسانی که آلن‌دوباتن می‌خوانند چنین احساسی دارند، اما چیزی نگفت، و با بی تفاوتی به کارش ادامه داد.

مرد از جایش بلند شده بود و دور اتاق قدم می‌زد. دوباره‌ کتاب را باز کرده بود. در حالیکه سعی میکرد صفحه خاصی را پیدا کند ادامه داد: به این قسمت گوش کن، هرچند بهتره خودت از اول بخونیش، اما گوش کن...

"زندگی ما شدیدا تحت تاثیر یکی از خصلت‌های عجیب ذهن انسان است که کمتر به آن توجه می‌کنیم، ما موجوداتی هستیم عمیقا تحت تاثیر انتظارات و توقعات.
ما در مورد اینکه اوضاع باید چگونه باشد تصورات ذهنی داریم که در ذهنمان لانه کرده و هرجا می رویم با ما هستند. چه بسا اصلا ندانیم که اوهام و تصورات خامی در ذهن داریم. اما انتظارمان تاثیر شدیدی بر عکس‌العمل ما نسبت به اتفاقات دارند. همواره در چارچوب این انتظارات است که رویدادهای زندگی‌مان را تفسیر می‌کنیم. و چیزی که ما را خشمگین یا آزرده می‌کند، اهانت به انتظارمان است."

زن احساس کرد که دوباره در معرض کنایه‌های نقل‌ قولی قرار گرفته است. مرد با استفاده از کتاب به شکل عامیانه‌ای او را متوقع و پرانتظار خوانده بود. سعی کرد خشم و ناراحتی و نا امیدی را در چهره‌اش نشان دهد...و چیزی نگوید. به جایش لباس‌هایی که تا کرده بود را روی هم گذاشت و آن‌ها را در دسته‌های گوناگون، در قسمت‌های مختلف بر روی تخت چید.

مرد که چند دقیقه‌ای قسمت‌هایی از کتاب را بی‌صدا مرور کرده بود، دوباره صدایش را بلند کرد:
"در دوره‌های تاریک رابطه، تقریبا غیرممکن است که باور داشته باشیم ریشه‌ی مشکل به طور کلی در خود روابط نهفته است. زیرا مسائل در ظاهر به گرد کسی تمرکز یافته‌اند که با او هستیم، اینکه او دوست ندارد به ما گوش دهد، همیشه خیلی سرد و بی‌رغبت است...فکر می‌کنیم این‌ها مشکل عشق نیست، بلکه مشکل از اوست. آن شخصی که در کنفرانس دیدیم این مشکلات را نخواهد داشت. او خیلی خوب بود وقتی گفتگوی کوتاهی درباره سخن‌رانی داشتیم. تا حدی هم به خاطر انحنای گردنش و لحن پرکرشمه‌اش به یک نتیجه‌گیری تاثیرگذار رسیدیم. با این شخص راحت تریم. زندگی بهتری همین حوالی انتظار ما را می‌کشد!"

خیلی خوب شد! حالا به خیانت هم متهمش می‌کند. زن سعی کرد چشم‌‌غره‌ای به مرد برود اما روی او سمت دیگری بود. فکر کرد همیشه همین است. هر سمتی به جز سمت او....چقدر نا امید کننده.

بدون توجه به تحولات رخ داده، مرد با صدای گرفته‌اش ادامه داد: "هیچ‌کس به اندازه شخصی که با او در رابطه هستیم نمی‌تواند ما را ناراحت و ناامید کند، زیرا ما به هیچ‌کس به اندازه او امید نداریم‌. به همین دلیل او را هرزه، کله‌خر و سست‌عنصر می‌خوانیم که نسبت به او خوشبینی بسیار خطرناکی داریم. شدت نومیدی و ناکامی ما بستگی به سرمایه‌گذاری‌های قبلی دارد که به آن امید بسته‌ایم‌ این یکی از عجیب‌ترین ارمغان‌های عشق است."

حالت صورت زن عوض نشده بود. می‌شنید اما گوش نمی‌داد. خیلی وقت بود که دنبال جواب یا راه حل نمی‌گشت. دلش چیزهای دیگری می‌خواست که بدست نیاورده بود.‌ وسایل را بی‌حوصله اما به ترتیب از روی تخت برداشت و داخل چمدان قرار داد. لباس‌هایش را مرتب کرد، دستی به موهایش کشید، چمدان را برداشت، سری به سمت مرد تکان داد....و از در بیرون رفت.

مرد پس از اینکه در کاملا بسته شد، گفت: خدانگهدار.