دچــآر باید بود..

گیرم که هم نیابم، شادم به جستجویش!

دچــآر باید بود..

گیرم که هم نیابم، شادم به جستجویش!

۲ مطلب با کلمه‌ی کلیدی «آموزش فلسفه» ثبت شده است


طبیعی است که شهرت  کامو را بعنوان یک نویسنده فلسفی، شاعر و یک هنرمند هرگز نمی توان از شهرتی که استفاده و تاکید وی بر مفهوم و واژه پوچی داشت جدا دانست . به جرات می توان اذعان داشت که واژه  و مفهوم  پوچی و نقش آن، نه  تنها در ادبیات و فلسفه قرن بیستم بلکه در فرهنگ عمومی مدرن این دوران مدیون کامو می باشد .

-اما معنای پوچی چیست؟ خلاف چیزی که در فرهنگ عامه مشهور شده است پوچی (حداقل در معنایی که کامو در نظر دارد) صرفاً به وضعیت مهمی از ادراک که زندگی مدرن همراه با طیفی از تناقض ها ، عدم تجانس ها و بد فهمی های روشنفکرانه پدیده آورده است اطلاق نمی شود. در عوض همانگونه که وی خود سعی در تبیین آن دارد، پوچی عبارتی است برای تشریح مجموعه ای از ناهماهنگی های اساسی و سازش ناپذیری های تراژیک که در هستی ما وجود دارد. وی بیان می کند که در اصل پوچی محصول تلاقی یا رودررویی  بین خواست های انسانی برای نظم،معنا ،و هدف در حیاتی است  که سرشار از سکوت است .کامو تاکید می کند که پوچی نه در انسان است و نه در جهان بلکه در مواجهه این دو مفهوم پدید می آید و این تنها نقطه اشتراک این دو می باشد.او اضافه می کند که :
و حالا ما در این جهان هستیم، مخلوقاتی به  شدت ناچیز که به شدت در پی امید و آرزو و معنای هستی می گردد. در این زمنیه ژان پل سارتر  در یادداشتی که برای کتاب بیگانه نگاشته بود، تأویل دیگری را نیز برای این واژه بیان می کند :" پوچی وجود نخواهد داشت، اگر فقط به تنهایی به انسان یا جهان اشاره شود. اما زمانی که مفهوم انسان به عنوان مخلوقی در این جهان تعریف می شود  آنگاه مفهوم پوچی خلق می شود و جزئی جدایی ناپذیر از شرایط هستی انسان می گردد " . سپس پوچی خود را در قالب یک موقعیت هستی شناسانه مخالف نشان میدهد. او خود را از پی نیاز انسان به وضوح و برتری از یک سو و مواجهه با جهانی که چیزی ارائه نمی دهد، نمایان می کند در نهایت سرنوشت، چنین می شود: "ما درجهانی آشیان گزیده ایم که نسبت به رنج های ما بی تفاوت و نسبت به اعتراض های ما کورو کر می باشد" .

 - در دیدگاه کامو سه گزینه در مواجهه با چنین مخمصه فلسفی وجود دارد . او اظهار می کند که دو مورد از این گزینه ها نوعی فرار تلقی می شوند و وی  راه حل سومی را پیشنهاد می کند.

-اولین گزینه، بعنوان انسان، ساده و صریح است و آن عبارت است خودکشی فیزیکی. اگر، به این نتیجه برسیم که یک زندگی معنای درست ارزش  زیستن ندارد،  ما به سادگی می توانیم تصمیم به کشتن خود بگیریم . کامو این ایده را رد می کند و آنرا حاصل یک انسان ضعیف النفس تلقی می کند. از دیدگاه وی این عمل نوعی انکار و یا فرار از واقعیت زندگی است و نه یک طغیان حقیقی .

-راهکار دوم راه حل مذهبی است و پناه گرفتن در پشت سنگری که مذهب فراهم می کند و درصدد التیام بخشی و تسکین درد پوچی می باشد . کامو به این روش خودکشی فلسفی می گوید و آنرا بعنوان یک گریز عریان و نوعی تقلب و فریبکاری تلقی می کند . او این شیوه را نوعی توسل به جهان فرامادی برای حل مشکل پوچی تعریف می کند که در اصل درصدد نابود کردن دلایل پوچی بر می آید. کامو آنرا به شدت مخرب و کشنده و در واقع نوعی خود تخریبی معادل خودکشی فیزیکی تعریف می کند. بعبارت بهتر در راه حل مذهبی، بجای حذف فیزیکی خود از سطح جهان برای فرار از مواجهه با مفهوم پوچی، معتقدان مذهبی به سادگی اقدام به حذف جهان متخلف و مقصر  پدید آورده پوچی از معاملات ذهنی می کنند و آنرا با انواعی از اوراد متافیزیکی و یا سایر موارد مشابه جایگزین می کند.

-از دیدگاه کامو راه حل سوم (و از نظر وی تنها راه حل معتبر و صحیح) پذیرش مفهوم پوچی و پذیرفتن ادامه حیات می باشد چرا که در نظر وی، پوچی امری غیر قابل اجتناب و غیر قابل توضیح از وضعیتی انسانی است و تنها پاسخ مناسب به این پدیده مقابله مستقیم با ان از طریق پذیرش آگاهانه حقیقت وجود آن  در حیات انسانی است. او می گوید که «زندگی را بایستی زیست هر چند که فاقد معنی باشد»
 


الفبای فلسفه اثر نایجل واربرتون یکی از پرفروش ترین کتاب های فلسفه  و از بهترین منابع برای آموزش اولیه و عمیق فلسفه می باشد. این کتاب خواننده را با ظرافت و قدم به قدم، با وادی فلسفه آشنا می سازد.

نایجل واربرتون ، که از اساتید برجسته فلسفه در دانشگاه آکسفورد است، در هر فصل به یکی از حوزه های مهم فلسفه می پردازد  و از محاسن بزرگش پدید آوردن فرهنگ نقد و تفکر نقّاد در ذهن خواننده است ، چرا که هر مکتبی را معرفی می کند پس از آن به نقد و موشکافی آن می پردازد و آرا و مضامین اساسی در آن حوزه را شرح و بررسی می کند:

آیا می توانید وجود خداوند را به اثبات برسانید؟
چگونه در گستره ی اخلاق ، درست را از نادرست تشخیص می دهیم؟
آیا باید گاهی از قانون سرپیچی کنیم!؟
آیا جهان واقعا به همان صورتی است که تصور می کنید؟
آیا می دانید که راه و رسم علم چگونه است؟ فلسفه علم چیست؟
آیا ذهن یا روح شما از بدنتان جداست؟
آیا می توانید هنر را تعریف کنید ؟ زیبایی را چطور؟


واربرتون پس از بررسی و تبیین فلسفه به عنوان مقدمه‌، به موضوعات اصلی کتاب چون چیستی فلسفه‌، خدا، حسن و قبح اخلاقی‌، سیاست‌، جهان خارج‌، علم‌، ذهن و هنر می‌پردازد..

 مسئله وجود خداوند از جمله مسائلی است که واربرتون در این کتاب به شکلی جدی بدان پرداخته‌، مسئله‌ای که یکی از سرفصل‌های مهم کاوش‌های فلسفی به شمار می‌رود و در تاریخ پرفراز و فرود فلسفه‌، مباحث فراوانی در این زمینه درگرفته است‌.

 بسیاری از فلاسفه‌، با تکیه بر مبادی فکری خویش‌، دلایلی در اثبات وجود خدا ارائه کرده‌اند و بدین قرار مجموعه‌ای از دلایل گوناگون در این باره فراهم آمده است‌. در این میان از آن‌جا که پرسشگری و نقد، سرشت تفکر فلسفی است‌، فلاسفه متعلق به مشرب‌های فکری مختلف در این دلایل مناقشه کرده‌اند و قوت‌ها و ضعف‌های آن‌ها را از دید خویش نشان داده‌اند. حاصل این سنجشگری‌ها گاه این بوده است که فلاسفه قائل به وجود پروردگار در بیان دلایل خویش دقت بیشتری ورزند و تقریرهای خردپسندتری از آن‌ها ارائه دهند و از این رهگذر، اعتقاد به وجود خداوند را بر پایه‌های استوارتری بنشانند.
 این تنها یکی از ثمرات آن قبیل بحث‌ها و مناقشه‌هاست‌، واربرتون در یکی از فصول کلیدی کتاب خود تلاش می‌کند تا برخی از دلایل اثبات وجود خدا، مخصوصاً در سنت فکری مغرب زمین‌، را به نقد بکشد و بررسی عالمانه‌ای در  باره کامیابی و ناکامی آن‌ها انجام دهد.

 در ذیل عنوان «خدا» نیز، مسائلی چون‌، برهان نظم (از دلایل اثبات وجود خدا)، نقد برهان نظم‌، اصل انسان‌نگر، نقد اصل انسان‌نگر برهان علت اول‌، نقد برهان علت اول‌، برهان وجودی‌، شناخت‌، برهان وجود خدا، مسئله شر، راه حل‌های نافرجام برای مسئله شر، دفاع مبتنی به اختیار، ایمان‌، و...، بررسی شده است‌.
 در فصل حسن و قبح اخلاقی‌، مباحثی نظیر نظریه‌های تکلیف مدار، اخلاق مسیحی‌، نقد اخلاق مسیحی‌، اخلاق کانتی‌، نقد اخلاق کانتی‌، نتیجه‌گرایی‌، سودانگاری‌، نقد سودانگاری‌، نظریه فضیلت و نقد آن‌، اخلاق کاربردی‌، اخلاق و فرااخلاق‌، و...، مورد بحث و بررسی قرار گرفته است‌.

  " شر در جهان وجود دارد: این چیزی نیست که بتوان جدا انکارش کرد. ... چگونه ممکن است کسی با عنایت به وجود این شر، به وجود خدایی متصف به خیر مطلق اعتقاد داشته باشد؟ خدایی که عالم مطلق است طبعاً به وجود شر داناست‌؛ خدایی که قادر مطلق باشد، طبعاً می‌تواند مانع از بروز شر گردد...؛ "

 این سؤالی است که واربرتون سعی کرده است تا با نیم نگاهی به آرای خدا باوران آن را مورد بحث و بررسی قرار دهد.


+زندگی وارسی نشده، سزاوار زیستن نیست...